Ermenistan ve Azerbaycan arasında Cumartesi günü başlayan sıcak çatışmalar sürüyor. Ermenistan’ın seferberlik ilanının yanı sıra Azerbaycan da kısmı seferberlik ilan etti. Amerikan Ermeni Asamblesi’nin Doğu ve Kafkas Uzmanı olan Alin Ozinian bianet’in sorularını yanıtlarken, acil ateşkes çağrısı yapılması gerektiğini vurguladı. Ozinian, “Biz dün ‘Türkiye müdahil olur mu, olmaz mı?’ diye düşünürken bugün aslında müdahil olduğu haberlerini alıyoruz” diyor.
Öncelikle çatışmaların/gerilimin bu kadar yükselmesi “geliyorum” diyen bir yükselme miydi? Temmuz’dan itibaren bölgede artan bir gerilim vardı ancak bu kadar büyük bir çatışma sürecini bekliyor muydunuz?
Bunun sebebi aslında Temmuz’daki çatışmalar değil, basında gördüğümüz haberlerdi.
Yandaş medyada PKK’lıların Karabağ’a gönderildiği ve Ermenistan tarafından bir saldırı hazırlığı olduğu söyleniyordu.
Diğer taraftan Suriye’den cihatçıların Azerbaycan’a gittiği yönünde haberler vardı.
Türkiye dış politikası da genel anlamda bu dönemde bir savaş çığırtkanlığı içerisinde. Doğu Akdeniz’de de görüyoruz aynı şeyi.
Bir anlamda bekleniyordu diyebiliriz ancak hangi hatta olacağı net değildi. Çünkü biliyorsunuz Temmuz’daki çatışmalar Ermeni sahası hattındaydı (Tavuş).
Bu sefer çatışmalar Karabağ hattında.
Tabii bir yandan da Türkiye’nin Nahçivan’da bir askeri üs planı olduğu gündemde. Böyle bir üssü kurmak için askeri anlamda bir sebebi olmalı. Bu da aslında tartışmalı alanlardan biri.
Böyle bir çatışma sürecinin ardından Türkiye’nin Nahçıvan’da askeri üs kurmak üzerine bir adım atabilir.
“Azerbaycan’da Belarus potansiyeli var”
Uzmanlar iki ülkenin koronavirüs sürecinin kötü yönetimi ve artan işsizlik sebebiyle gündemi oyalama girişimi olduğu görüşünü de savunuyor…
Belirli ölçüde mantıklı ama Azerbaycan açısından baktığımız zaman, ortada önemli bir süreç var.
O da halkın Aliyev hükümetine karşı tepkisi. Ortada bir potansiyel var, şu an Belarus’ta gördüğümüz, üç sene önce Ermenistan’da gördüğümüz…
Hükümetin çok zenginleşmesi, halkın çok fakirleşmesi gibi faktörler var.
O tarafta 20-30 yıldır bir söylem var “Karabağ bizimdir, Karabağ geri alınacak” şeklinde.
Ülkenin büyük bir kısmı silahlanmaya gidiyor. Tabii siz silahlandığınız zaman bir şey hedeflemelisiniz, yoksa halkın parası, halkın vergisi boşuna gitmiş oluyor.
Ama tabii ki koronanın da etkisi vardır, gündem değiştirilmeye çalışılıyordur.
“Azerbaycan, Türkiye kadar sert tepki vermiyor”
Türkiye oraya direkt askeri destek yollar mı? Çatışmaların yakın geleceği konusunda öngörüleriniz neler?
Karabağ Savunma Bakanlığı’ndan bir yetkiliden Türkiye F-16’larının ve Bayraktarlar’ın Türkiye tarafından uçurulduğu haberleri geldi.
Yani biz dün “Türkiye müdahil olur mu, olmaz mı?” diye düşünürken bugün aslında müdahil olduğu haberlerini alıyoruz.
Birçok kanıt var. Bunları söylemde de takip ediyoruz. Rusya bölgede çok hakim olduğu halde ateşkes çağrısı yapıyor.
Birçok yerden ateşkes çağrısı gelirken Türkiye tamamen taraf ve “kan yerde kalmayacak” diyen bir taraf.
Belki Azerbaycan bile şu anda bu kadar sert tepki vermiyor.
Ben şunu diyebilirim bu sabah gelen haberleri göz önüne aldığımızda: Türkiye bu savaşa müdahil ve belki de Türkiye bu savaşın startını veren ülke konumudundadır şu anda.
Öte yandan cihatçıların da bölgeden geldiği netlik kazandı.
“Avrupa Birliği yaptırımları gündeme gelebilir”
Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın uluslararası topluma bir çağrısı var. Bu çağrı karşılık bulur mu sizce?
NATO bir açıklama yaptı dün, bunun NATO’da çözülmesi gerektiği yönünde.
Fransa da ateşkes şartlarına dönülmesini istiyor. Amerika’dan tepki geldi.
Ermenistan bir şekilde kamuoyunu haberdar etmeye çalışıyor.
Yine Türkiye’nin dış politika konusundaki yalnızlığına dönecek olursak –sadece Ermenistan konusunda değil genel olarak- tabii ki savaş herkes açısından korkutucu ancak burada diplomatik olarak yine Türkiye’nin bir yalnızlığı var.
Bugün uluslararası kamuoyundan çok daha sert açıklamalar gelebilir.
Doğu Akdeniz ile ilgili Avrupa Birliği yaptırımları gündeme gelecekti. Ancak Akdeniz’deki sondaj gemileri çekilince liderler zirvesi iptal edildi.
Ancak yaptırımların masada olmaması tamamen geri çekildiği anlamına gelmiyor. Böyle kritik bir andayken yine gündeme gelebilir.
“Türkiye muhalefeti ateşkes çağrısı yapmalı”
Bu gidişatta ne yapılması gerekiyor?
Şu mesajı verebiliriz herhalde –Türkiye hükümeti şu an mesaj alabilecek durumda değil ama- savaş çığırtkanlığı yapmanın iki tarafa da faydası yok.
Herhangi bir savaşta Azerbaycan da zarar görecek. Türkiye muhalefeti hızlı şeklide ateşkes çağrısı yapmalı.
Ermenistan’ı rahatlatmak için değil ama Azerbaycan’ı da korumak için. Bu bölgede Rusya gücü de var. Ermenistan tarafı için de Azerbaycan tarafı için de Türkiye tarafı için de sonuçları ağır olabilir.
Türkiye’de şu an sanırım en çok yapılması gereken ateşkes çağrısı.
Alin Ozinian hakkında
İstanbul’da doğdu, Getronagan Ermeni Lisesi’ni bitirdi.
Yerevan Devlet Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Fakültesi’nden sonra, Doğu Bilimleri – Türkoloji Fakültesi’nde master çalışmasını yaptı.
Türkiye-Ermenistan İş Geliştirme Konseyi’nde Basın Sözcüsü, International Alert’de Kafkas Bölgesi Koordinatörü, Civilitas Vakfı’da Türkiye Bölümü Genel Sorumlusu olarak çalıştı.
2015 yılından bu yana merkezi Washington DC’de bulunan Amerikan Ermeni Asamblesi’nin Doğu ve Kafkas Uzmanı olarak çalışıyor.
Siyaset Bilimleri Fakültesi’nde doktora çalışmasını sürdürüyor.
“Türkiye’deki Kaçak Çalışan Ermenistanlı Kadınlar” çalışması AB’nin “Göçmen Çalışmaları” ödülüne layık görüldü. Türkiye, Ermenistan ve yabancı basında yazıları yayınlanıyor.
Kaynak: bianet.org