Varlık günlerini konuşuyorduk annemle. Kasım 1942’de Varlık Vergisi çıkarıldığında 13 yaşındaydı, şimdi ise 90. Aile dostu Sait Çetinoğlu’nun kendisine hediye etmiş olduğu “Varlık Vergisi 1942-1944: Ekonomik ve Kültürel Jenosid” isimli kitabını karıştırıyor, zamanın ırkçı karikatürleri kanımızı donduruyor ve tabii kitapta bulunan dedem Ohannes Kazazyan’ın Aşkale’de çekilmiş resmine bakıyorduk.
“Yazayım hatırladıklarını,” dedim.… Devam >>
Mersin’den Moğolistan’ın Cengiz Han Havalimanı’na, İstanbul aktarmalı, yirmi küsur saatte varılabilir bugün. 13üncü yüzyılda ise Sımpad Sparabed’in Moğol başkenti Karakurum’a gidip gelişi üç sene sürmüş. 1247’de Paperon kalesindeki evinden (Mersin’in kuzeyinde Çandır Kalesi) çıkıp 1250’de döndü. Kardeşi, Kilikya Ermenistan kralı Hetum I onu Moğolistan’a elçi göndermişti. Sımpad Konstabıl (Constable veya sparabed, yani başkomutan) Cengiz Han’ın torunlarından Güyük Han’ı kağan seçen kurultayı izledi, hanın tahta çıkma töreninde hazır bulundu ve huzuruna çıktı.… Devam >>
Kla’lı Nerses Şınorhali (Aziz Nerses Klayetsi) (1102-1173) ok, kılıç ve katapult sesleri arasında duygulandırıcı bir ağıt şiir, birçok düzyazı ve yüzden fazla ilahi yaratmış. Çağdaşları kendisine “zarif” diye çevirebileceğimiz “şınorhali” lakabını vermiş, hem mısralarının zerafetinden hem de birleştirici, barıştırıcı kimliğinden dolayı. Ancak yaşadığı yer ve zamanda barışa pek yer yoktu; diyalog çabaları sadece Bizans kilisesi ve Ermeni prensleri ile kısıtlıdır. Nerses, kiliseleri birleştirme öngörüsüyle, Bizans imparatorunu müzakereye ikna eder, ama uzlaşmayı başaramaz. Kavgalı Ermeni prenslerini ise barıştırmayı becerir. Urfa’yı kuşatan Musul ve Halep atabeyi İmadeddin Zengi’ye, ondan önce Ani ve Vağarşapat’ı alan Selçuklulara, kuşatmaya gelen İsmaililere ise sadece lanet eder.… Devam >>
