Tarihi gerçekler bazen hiç ummadığın bir yerden fışkırır. Tarihi gerçekleri saklamanın hiçbir yararı yoktur. Mezarlığı yok edersin mezar taşları tren yolu üst geçitlerinden gülümser yada sembol binaların duvarlarında… Malatya’da olduğu gibi. Osmanlı Ermenileri 1894-96 katliamlarında kitlesel olarak zorla Müslümanlaştırma başlamış 1915 soykırım sürecinde ihtiyaca binaen tehcirden muaf tutulup tarihsel topraklarında kalan Ermenilerin de tamamı zorla Müslümanlaştırılmış ve Müslüman adlar verilmiş, herşeylerini kaybetmenin yanında ruhları da çalınmıştır.
Bu olguyla ilgili birçok söylem ve belge bulunmaktadır.
Yaptığım bir çalışmada ilk anda garipsediğim ancak gözümden kaçan bir duruma, Kayserili mucit Muncusun’lu (Güneşli) Oskar Banker/Asadur Sarafian’ın yaşam hikayesinin son günlerde gündeme gelmesiyle garipsediğim olguyu anlamlandırmama yardımcı oldu.
Devletçe el konularak Gazete ilanlarıyla haraç mezat satışa çıkarılan veya kiraya verilen mülklerinin sahipleri olan Ermenilerin babalarını, devlet Müslüman isimlerle kayda geçirmişti.
İlk anda lakap diye düşünmüştüm. Aileden Garbis Sarafian ile yaptığımız yazışma sonrasında, bu Müslüman adlandırmanın 1915 sonrasındaki zorla Müslümanlaştırmanın eseri olduğu ortaya çıktı.
1935.5.26 günlü Kayseri gazetesinde icara verilen ermeni mülkü:
“Vilayet Defterdarlığından
| cinsi | mevkii | Eski sahibi |
| bezirhane | muncusun | Karagöz oğlu kızı sulta |
| değirmen | “ | Karagöz oğlu mıgırdıç |
Kira ihalesini tarihi: 11 haziran 935”
12.6.1933 günlü Kayseri Gazetesideharaç mezat satışa çıkarılan Ermeni mülkleri:
“Vilayet Defterdarlığından:
| Kym. | cinsi | köyü | mevkii | Sahibi evveli |
| 475 | dükkan | kayseri | Uzun çarşı | Kalpak O. Abraham ve nazar |
| 50 | bağ | muncusun | Hıdır O. ağup | |
| 35 | dükkan | “ | taksim | Ömer O. kiğork |
| 35 | “ | “ | “ | “ “ “ |
| 35 | “ | “ | “ | “ “ “ |
| 35 | “ | “ | “ | “ “ “ |
| 25 | bahçe | “ | “ | Kibar oğlu iğya |
| 231 | Hane arsası | mürekepel | kayseri | Navruz oğlu karabit |
| 120 | harap dükk. | Boyacı kapu | “ | Ömürlü oğlu ohanis |
Müzayede ile mülkiyetin satış ihalesi: 27-6-933 “
Görüldüğü gibi; hiç ilgisiz alanda Ermenilerin ruhlarının çalındığı bas bas bağırıyordu…
“Gün daima bulutta kalmaz!” denmiştir…
(Sarkis Adam ve Garbis Sarafian’a teşekkürler…)
Resimin kaynağı: houshamadyan.org