Hovsep Hayreni: Başbakan’ın Diplomatik 1915 Taziyesi ve Yankıları Üzerine

Hovsep HayreniBaşbakan Erdoğan 12 yıllık iktidar deneyimi içinde zaman zaman resmi kalıpları çatlatan sürpriz çıkışlarıyla farklı bir lider olarak göründü. Kuru kafalı bir devlet adamı gibi tekdüze değil, zamanın gereklerine uygun değişik ve akıllı hamleler yapmasıyla dikkat çekti. Despot ve reformist yüzünü sık sık dönüşümlü ve birarada gösterdi. Esasen ikinci yönü oldukça sahte, gerçek değişimleri sağlamaktan uzak ve reel işlevinden fazla psikolojik algılar yaratan birşeydi.…

Hovsep Hayreni: ÖCALAN’IN BOĞAZIMIZDAN ÇEKİP ALAMADIĞI KILÇIK…

KCK liderlerinden Bese Hozat ile Rıza Altun’un ard arda yaptıkları “Ermeni ve Rum lobileri”ne dair ifrada vardırılmış suçlamalar birkaç hafta boyunca yoğun tepkiler aldı. Eleştirilerin birçoğunda dikkat çekildiği gibi, bu son beyanlar çok daha önce İmralı Zabıtları’nda okunmuş olan Abdullah Öcalan’ın sözlerini gözü kapalı tekrarlamaktaydı. Paris katliamının muhtemel sorumluları üzerine fikir yürütülürken, onunla bağlantılı olduğu ima edilerek, hem de “bizzat Türkiye’de devlet içerisinde yuvalanmışlar” gibi akla aykırı vurgularla esrarengiz “lobiler”e saldırılması, İslam eksenli o yeni paradigmanın getirdiği bir tür “şeytan taşlaması”ydı.…

Hovsep Hayreni: Abdülhamit Kırımlarının Canlı Bir Örneği: 1895 ARAPGİR

Günümüzden 118 yıl önce, 1895’in son üç aylık kesitinde Sultan Hamid Ermeni halkına çok yoğun bir kan banyosu yaptırmıştı. O yıl kabul etmek zorunda kaldığı Ermeni reformlarını sabote etmenin yolu olarak kışkırttığı Müslüman ahaliyi, devlet güvenlik güçlerini ve Hamidiye alaylarını her tarafta Ermeni halkının üzerine salmıştı. 1894’te bu olayların öncüsü olan Sasun katliamı ve 1896’da artçı olarak devam eden Van, İstanbul, Egin katliamları yaşandı.…

Hovsep Hayreni: 1915 VE ÖNCESİ: KÜRT TARİHYAZIMINDA İNKARCI EĞİLİMLER ÜZERİNE – 3. Bölüm

Aso Zagrosi’nin Ermeni hareketine yüklediği insafsız misyon: “Kürdistan’ı Kürtsüzleştirmek!”

Bu eleştiri dizisinin son bölümünü Aso Zagrosi’nin görüşlerine ayırdım. Onun yazdıkları öncekilerden pek farklı değil, yalnız Ermeni ulusal hareketinin amaçları konusunda çok daha sivri suçlamalar içeriyor. Ona göre Ermeni partilerinin milliyetçiliği İttihat ve Terakki’den farksızdır. Hedef ve amaçları konusunda döne döne tekrarladığı şey “Kürdistan’ı Kürtsüzleştirmek” ve o zeminde “Büyük Ermenistan’ı kurmak” oluyor.…

Hovsep Hayreni: 1915 VE ÖNCESİ: KÜRT TARİHYAZIMINDA İNKARCI EĞİLİMLER ÜZERİNE – 2. Bölüm

“Ermenilere soykırım yapılmadı, asıl onlar soykırım yaptı” diyen Türkler bu konuda yalnız değil; Halaçoğlu’nun Kürt versiyonu olarak anılmayı hak eden isimler var. Girişte belirttiğim gibi bunların öncülerinden biri, Kürt ulusal hareketinin pek itibar ettiği eski figürlerden Nuri Dersimi’dir. O Türk ordu ve istihbaratı ile Kürt hareketleri arasında ikili oynadığı [1] yıllardan sonra Dersim soykırımına girişilirken kaçıp gittiği Suriye’de Ermenilerin 1915 hatırasına yazdıkları kitaplarla tanışır.…

Hovsep Hayreni: KÜRT TARİHYAZIMINDA İNKARCI EĞİLİMLER ÜZERİNE – 1. Bölüm

Daha önceki bir yazımda 1915 soykırımına alet edilen Kürtler açısından tarihle yüzleşme gereğine karşı Eziz e Cewo’nun ileri sürdüğü argümanları eleştirmiştim [1]. Konuyu tamamlamak üzere aynı anlayıştan yazarların 1915’te yaşanan durum, öncesindeki gelişmeler ve Kürt-Ermeni ilişkilerine dair yorumlarını da irdeleyecektim. Bunu önceki yazımın ikinci bölümü olarak düşünüyordum, fakat kapsamını dikkate alarak şimdi ayrı bir başlıkla sunmayı tercih ediyorum.…

Hovsep Hayreni: SOYKIRIMLA SİLİNEN BATI-ERMENİSTAN’IN TARİHSEL GERÇEKLİĞİ İNKAR EDİLEMEZ!

Belçika Ermeni Demokratlar Derneği adına katıldığımız Brüksel Konferansı’nda yüz yıl önceki tarihin dersleriyle mazlum halklar arası birlik ve dayanışmayı teşvik eden mesajlar vermiştik [1]. 1915 öncesi Batı Ermenistan-Kuzey Kürdistan bileşkesine atıfta bulunan ve Kürt aydınlarından o tarihsel gerçekliğe saygılı yaklaşım talep eden bir cümlemiz, daha sonra Radikal yazarı Ayşe Hür’ün yaptığı değinme [2] vesilesiyle, hem kendisine hem bize yönelik haksız suçlamalara yol açtı.…

Hovsep Hayreni: 1915 SOYKIRIMI, ALET EDİLEN KÜRTLER VE TARİHSEL MUHASEBE ETİĞİ -1

Geçenlerde Ezîz ê Cewo (Aziz Mamoyan) isimli yazarın 1897 Xanasor olayı hakkında yaptığı tahrifatı deşifre eden bir makale yazmıştım [1]. Onun ve Xerzi isimli fikirdaşının öncesiyle birlikte 1915’e dair tarih yorumlarını ayrı olarak eleştireceğimi belirtmiştim. Bu arada Cewo’nun cevabı geldi [2]. Yaptığı tahrifatı inkar edemezken yine de kaçamak şekilde savunmaya ve haksız zeminde baskın gelmeye çalışıyordu.…

Hovsep Hayreni: Arapgir 1915 ve Ermeni Kadınının Golgotası

Bu kazadaki Ermenilerin mevcudiyeti şehirde yoğunlaşmıştı. Arapgir merkezinde 9.500 Ermeni yaşıyordu. Köylerinden Ambırga’da 250, Şepik’de 468, Vank’da 129, Ançırti’de 510 Ermeni yaşıyordu. Arapgir’e yakın olan Ermeni nüfuslu başka köyler idari olarak Egin’e bağlıydı. Arapgir’de ipek dokumacılığı başta olmak üzere zanaat işleri ve ticaret Ermenilerin elindeydi. 1895 kırımında Arapgir Ermenileri 3000’e yakın kurban vermiş, sonraki 20 yıl zarfında Amerika ve Mısır başta olmak üzere dışarıya çokça göç vermiş olmasına rağmen şehirde böyle bir yoğunluk ve etkinliğe sahipti.…

Hovsep Hayreni: Palu 1915 ve Kanlı Köprüsü

Eski Palu kazası Dersim-Çarsancak’ın güney-doğu sınırlarında bugünkü Palu’dan başka Kovancılar ile Karakoçan’ın büyük bölümünü de kapsayan geniş bir kazaydı. Palu şehrinin yarı nüfusu (10.000 kişiden 5.250’si) Ermeniydi. 1914’de kazanın 37 yerleşkesinde resmi verilerle 15.753 Ermeni yaşıyordu. Soykırımdan sağ çıkanların kaleme aldıkları anılar Palu ve köylerine adanmış bir dizi Ermenice kitapta ayrıntılı olarak mevcuttur.…