Kavel Alpaslan: Berlin’e yürüyen Ercişli yetim general: Nver Safaryan

1915’den sağ kurtulup Dünya Savaşı’nda Nazi Almanyası’nın yenilmesinde payı olan general Nver Safaryan Vanlı bir yetimdi. General henüz Kafkasya’dayken askerlerine şöyle diyordu: “Çoğumuz Batı Ermenistanlı yetimleriz, bizim için Kars, Garin-Erzurum, Van, Muş ne anlam taşıyorsa, Berlin’i kurtarmak da o anlamı taşımalı…

Mayıs 1945: Nazi Almanyası’nın başkenti Berlin düşmüş, Kızıl Ordu askerleri kentin sokaklarında zaferi kutluyor… Savaşta verdiği milyonlarca kaybın yanı sıra, Nazi işgali altında yok edilmiş köyleri, harap olmuş kentleriyle Sovyetler Birliği için tarifi zor bir an.…

Van’daki 400 Yıllık Saint Stefanos Kilisesi Çökme Tehlikesi Altında

Ermeni KilisesiVan’ın Muradiye ilçesinde bulunan tarihi Saint Stefanos Kilisesi, Aksorik dağının eteklerinde ve Bend-i Mahi Çayı kenarında 17’nci yüzyılda inşa edildi.

Mezopotamya Ajansı’nın haberine göre şimdiye kadarki tahribatlara rağmen yüzyıllardır ayakta kalmayı başarabilmiş önemli yapılar arasında olan Saint Stefanos Kilisesi ve manastırı son 50 yıl içerisinde yüzyıllar boyunca yaşamadığı tahribatı yaşadı.

Kilisenin içerisinde bulunan keşiş hücreleri zamanla yıkılırken, hücrelerin yerinde ise sadece temel izleri duruyor.…

Raymond H. Kevorkian / Paul B. Paboudjian: Van

Van20. yüzyılın başında Van vilayeti 35.100 kilometrekarelik bir yüzölçümünü kaplamaktaydı; bunun 3.900 kilometrekarelik bölümünü 1.659 metre yükseklikte yer alan Van Gölü oluşturuyordu. Kuzeyinde Süphan Dağı (4.434 metre) yükselirken, orta kesiminde doğudan batıya Toroslar, güneyindeyse Gorcayk sıradağları uzanıyordu. Uzun süre Ermenistan eyaletine bağlı kalan Van Gölü bölgesi, 1864’te özerk vilayete dönüştürüldükten sonra 1876’da güneydeki Hakkâri/Hekkiari vilayetinin eklenmesiyle daha da büyüdü.…

Van Vilayeti – Belge No 6

HAYATTA KALAN SATENİK PARUNAKYAN’IN, VAN SANCAĞININ VAN KAZASINDA BULUNAN ARÇAK’TAKİ KHARAKONİS KÖYÜ KATLİA­MIYLA İLGİLİ TANIKLIĞI

[1916], Bakü

Kharakonlu Satenik Parunakyan, 30 yaşında, günümüzde Ermeni köyü, 12 Nagornaya No 20’de kalıyorum, Göçmen Komitesi bana yardım ediyor.

Ailemiz 10 kişiden oluşuyordu. Ben, kocam Arşak, kaynanam, kay­nanamın kaynanası, kayınlarım Karapet ve Atom, eltim Hıripsime, üç çocuğum, 6 yaşındaki Varsenik, 3 yaşındaki Ağavard ve yeni doğmuş olan Vardanuş.…

Van Vilayeti – Belge No 5

HAYATTA KALAN ASLİK ĞAZARYAN’IN, VAN SANCAĞININ VAN KAZA­SINDA BULUNAN ARÇAK’IN DAĞVERAN KÖYÜ KATLİAMIYLA İLGİLİ TANIKLIĞI

[1916], Bakü

Ben, Van vilayetinin Arçak sancağının Tağveran köyünden Aslik Ğazaryan, 30 yaşında, günümüzde Bakü’deki Ermeni köyünün 12 Nagornaya No 12 adresinde yaşıyorum, bana Göçmen Komitesi yardım ediyor.

Memletetimizde, kendi evimizde kalıyordum, ailemiz 8 kişiden mü­teşekkildi, şimdi ben ve kaynımın karısı kaldık.…

Van Vilayeti – Belge No 4

HAYATTA KALAN VOSKEHAT AZOYAN’IN, VAN SANCAĞININ VAN KAZASINDA BULUNAN ARÇAK NAHİYESİNİN ARÇAK KÖYÜ KATLİAMIYLA İLGİLİ TANIKLIĞI

[1916], Bakü
Ben, Van vilayetinin Arçak köyünden Voskehat Azoyan, yaşım 50, günümüzde Bakü yakınlarındaki Ermeni köyünde bulunuyorum, bana Göçmen Komitesi yardım ediyor. Memlekette, kendi evimizde yaşıyorduk, ailemiz 13 şahıstan oluşmaktaydı, şimdi 12 kişi hayattayız, biri Bakü’de öldü.…

Van Vilayeti – Belge No 3

HAYATTA KALAN MAKRUHİ MELKONYAN’IN, VAN SANCAĞININ VAN KAZASINDA BULUNAN VAN-TOSP’UN PAKHEZİK KÖYÜ KATLİAMIY­LA İLGİLİ TANIKLIĞI

[1916], Bakü

Ben, Van vilayetinin Arçak bölgesinin, Bakhezik köyünden Makruhi Georgyan Melkonyan, 33 yaşında, günümüzde Bakü’deki Ermeni köyü, Na­gornaya 10’da yaşıyorum, Göçmen Komitesi bana yardım ediyor.

Memleketimizde, 12 kişiden oluşan evimizde yaşıyordum. Şimdi ben, kocam Gevorg, kayınım Misak, karısı Gayane, kızı Sırbuhi, diğer kayı­nım Sedrak ve kayınpederim Melkon olmak üzere toplam 7 kişi kaldık.…

Van Vilayeti – Belge No 2

HAYATTA KALANLARDAN HOVHANNES JAMKOÇYAN VE PETROS MANUKYAN’IN, VAN SANCAĞININ VAN KAZASINDA BULUNAN, VAN- TOSP’UN KURUBAŞ KÖYÜNÜN KATLİAMIYLA İLGİLİ TANIKLIĞI

19 Ağustos 1916, Khalfalu

Van’ın banliyölerinden Kurubaş köylüsü Hovhannes Jamkoçyan ve Petros Manukyan’a istinaden (ikisi de görgü şahidi):

Kurubaş’m 120 evi ve 880 sakini, bir kilisesi (Surp Istepannos), bir okulu, 12 su değirmeni, bir yağhanesi, 1.500 koyunu, 1.000 büyükbaş hayvanı vardı.…

Van Vilayeti – Belge No 1

HAYATTA KALAN GAREGİN GEVORGYAN’IN, VAN SANCAĞININ VAN KAZASINDA BULUNAN VAN-TOSP’UN AVERAK KÖYÜNÜN KATLİA­MIYLA İLGİLİ TANIKLIĞI

21 Ağustos 1916, İğdir (İğdır)

Timar kazasından Averaklı Garegin Gevorgyan’ın anlattığına istinaden (45 yaşındadır):

Averak’ın 182 evi ve 1.150 sakini, Surp Stepannos adında bir kilisesi (1), bir okulu (yeni yapılı), 1.600 koyunu, 1.500 sığırı vardı. Köyün yıllık ge­liri 6.400 ölçü tahıl ve 10.000 bağ samandı.…