Kategori: Tarih

Sait Çetinoğlu: Tarihi Ermenistan’ın tedricen Kürdistan’a dönüşümü

19. yüzyılda Batı Ermenistan’ın (Eski)/Kürdistan’ın (Yeni) Dönüşümü ve Otokton Halklar Üzerine Etkisi

Osmanlının merkezileşme yönünde gelişimi yada yönelimi 18 Yüzyılda İmparatorluğun doğusunda zafere kazanmış ve Doğu Anadoluda Ermenilerin ve Kürtlerin yaşadığı Batı Ermenistan/Kürdistanda toplumsal ilişkileri tamamen değiştirerek 1848’e dek ikinci fetih ile ilişkileri içinden çıkılamaz bir sürece itmiştir.

Devletin Yeniçerileri ortadan kaldırarak Sünni-İslama yönelimi ile birlikte ortaya çıkan ve devlet görevlilerini arkalarına alan şeyhler, yeni bir baskı unsuru olarak Ermeni yaylasındaki Ermeni köylülerinin başına bela kesilmişlerdir.…

Şaban İba: Cumhuriyetin ilanı ya da tek parti ve tek şef diktatörlüğüne geçiş

Lozan Barış görüşmelerinin ikinci aşaması devam ederken M. Kemal peş peşe iki önemli karar aldı. Birincisi, 1 Nisan 1923’de BMM seçimlerinin yenilenmesi kararıydı. Anayasaya göre Meclis isterse yasama süresini bir yıl uzatabilirdi, fakat Birinci Meclis’ten bir an önce kurtulmak isteyen M. Kemal erken seçime gitti. İkincisi, 8 Nisan’da Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti’nin “Halk Fırkası” adıyla siyasal bir partiye dönüştürülmesiydi.…

Ayşe Hür: 1942 Varlık Vergisi Kanunu

1942 yazında, İstanbul gazetelerinde, genel olarak gayrimüslimleri, özel olarak Yahudileri hırsızlık, karaborsacılık, soygunculuk, vurgunculuk ve ihtikâr (aşırı kâr) fiilleri ile ilişkilendiren haberler ve karikatürler birbirini izlemişti. Rıfat N. Bali’nin derlediği bazı başlıklar şöyleydi: “Vurgunculara ders olsun. İzmir’de bir Yahudi 5 sene hapse mahkûm oldu.” (Tasvir-i Efkâr, 1 Temmuz 1942), “Üç Yahudi’nin marifeti.…

TARİHİN ACILARI TOPLUM HAFIZASINDA DEVAM EDER

Varlık Vergisi ve Armenak Efendinin Aşkale Yolculuğu

Varlık Vergisi nasıl bir vergiydi?

Cumhuriyet döneminin ayrımcı, ırkçı bir vergisiydi. Hedef kitle Rumlar, Ermeniler, Yahudilerdi. Vergide hedef ise ödeyemeyecekleri oranda vergilendirip her şeylerinin elden çıkmasını sağlamaktı. Öyle de oldu.

Bunun bir nedeni de olmalıydı.

Çok uluslu, çok dinli her imparatorluk gibi Osmanlı da yükselme, duraklama, gerileme ve sonra küçülme sürecine girmişti.…

Türk Milliyetçiliği, Müslüman Milliyetçiliği ve Anadolu Hıristiyanları

Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş yakın bir tarihte hükümetin zor zamanlarda sarıldığı popüler “antiemperyalist” retoriğinden yola çıkarak bir açıklama yaptı:

“‘Türkiye Müslümanlığı’ dediğimiz, bugünlere kadar gelmiş olan bu büyük medeniyetin en temel özelliklerinden birisi gâvura ‘gâvur’ diyerek gâvurun karşısına dikilebilmektir. Onun için Çanakkale’de vazgeçmedik. Onun için Kurtuluş harbinde esir düşmedik. Biz, bu millet, bu toprakların Müslümanları nasıl düşünürse öyle düşünüyoruz.…

Serdar Korucu: Talat Paşa: Beni Koruyacak Büyük Almanya Artık Yok

Amerikan Temsilciler Meclisi, 1975 yılından bu yana dördüncü kez Ermeni Soykırımı tasarısını kabul etti. Bu kez farklı olansa kabul oylarının ezici çoğunluğuydu. Ankara’yı teyakkuza geçiren bu karar sonrası Türkiye’den gösterilen en ilginç tepkilerden biri İYİ Parti Sözcüsü Yavuz Ağıralioğlu’ndan geldi.

Ağıralioğlu, “Bu münasebetsizlik devam ederse bütün cihan bilsin ki kız çocuklarımız da dahil herkese Talat ismini veririz” dedi.…

Serdar Korucu: Ermeni ve Ezidilerin gözünden ‘Kars’ın kurtuluşu’

30 Ekim, Türkiye’de “Kars’ın düşman işgalinden kurtuluşu” olarak anılıyor. 1920’de Kazım Karabekir komutasındaki ordunun şehri ele geçirmesiyle Kars Türkiye sınırları içine girdi ve şehrin kaderi değişti. Bu süreçte en çok etkilenenlerse Ermeniler ve Ezidiler oldu.

Çarlık Rusya, 93 Harbi olarak da bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rusya Savaşı sonucunda imzalanan Ayastefanos Antlaşması ile Kafkas cephesinde Batum, Çıldır, Kars ve Bayezid sancaklarını topraklarına kattı.…

Tamer Çilingir: 96 yıllık yalanlar ve 29 Ekim

Ulusal bayramlara yüklenen anlam genel olarak karanlık bir devrenin sona erdirilip aydınlık bir sürecin başladığı önemli tarihlerin hatırlanmasıdır.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti açısından aynı anlamı taşıyan birden fazla gün vardır. Bugüne kadar kutlanmaya devam eden 23 Nisan (1920’de Ankara Meclisinin açılışı), 30 Ağustos (1922’de Yunan ordusunun yenilgiye uğratılması) ve 29 Ekim (1923’de cumhuriyetin ilan edilmesi) bunların en önemlileridir.…

Şaban İba: İttihat ve Terakki Cemiyeti’nden devralınan miras

Osmanlı İmparatorluğu’nun sonunu üç savaş ve üç yenilgi hazırladı. Bunlardan birincisi, 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı ve Ayastefanos Antlaşması; ikincisi, 1912 ve 1913 Balkan Savaşlar ve Londra ile Bükreş Antlaşmaları; üçüncüsü de, Birinci Dünya Emperyalist Paylaşım Savaşı ve Mondros Mütarekesi’dir. Son iki savaş ve yenilgi antlaşmaları İttihat ve Terakki Cemiyeti (İTC) döneminde yapıldı.…

Azınlıklar Nasıl Azınlık Oldu?

Sivas Üniversitesi öğretim görevlisi Sinan Laçiner ile bir söyleşi.

– Elmas Gören: Türklük vurgusunun ve milliyetçi-militarist söylemin siyasette yeniden egemen hâle geldiği bir dönemde varlıkları ve geçmişleri görünmez kılınan azınlıkların ne yaşadığının bilinmesi daha çok önem kazanıyor. Mustafa Kemal’in “Bu memleket tarihinde Türk idi, o halde Türktür ve ebediyen Türk olarak yaşayacaktır” sözünden hareketle soracak olursak, gerçekten tarihsel hakikat böyle miydi?…