VAN VİLAYETİ

HAYATTA KALAN YALDUZ YEĞİAZARYANTN, VAN SANCAĞININ BERK- Rİ KAZASINDAKİ GÜZAK KÖYÜ KATLİAMIYLA İLGİLİ TANIKLIĞI

[1916], Bakü

Ben, Van vilayetinin Berkri sancağındaki Küzak köyünden Yaltuz Ter Sargisyan Yeğiazaryan, şimdi Bakü’deki Ermeni köyü, 16 Nagornaya No 10’nda yaşıyorum, Göçmen Komitesi bana yardım ediyor.

Memleketimizde 5 kişiden oluşan evimizde yaşıyordum.

Şimdi ben ve kızım Siranuş kaldık, – sadece 2 kişi.

Kocam Khaço ve oğlum Tigran öldürüldü, – toplam 2 kişi. Kızım Goharik öldü – toplam 1 kişi.

1914 seferberliğini, 1915 Nisan ayı başlarında Amar [Ömer] Bey’in köylerine gelerek, erkekleri katletmesi ve esaret zamanında çektikleri eziyetleri No 1 gibi (23) anlatmaktadır.

Nisan 1915’te, Amar Bey’in köyümüzün erkeklerini katlettiği gün, 6 Kürt evimize geldi ve oğlum Tigran’ı saklandığı yerden bulup çıkardı. Ben ağlayarak arkalarından gittim. Kürt, oğlumdan tabanca istedi. Oğ­lum, tabancanın saklandığı yeri göstererek, “Anne, Allah aşkına, taban­cayı çıkar ve bunlara ver ki, beni öldürmesinler”, dedi bana. Ben taban­cayı Kürt’e verdim, bu Kürtlerden ikisi de aynı anda kaynım Miro’yu tutup yanımıza getirdiler. Kürtler, oğlumu öldürmeye hazırlandılar, ben ağladım. Kürt bunun üzerine, oğlumun canını bağışlamak için benden para istedi. Yanımda bulunan 7 mecit (24) parayı ona verdim ve Kürt parayı aldıktan sonra tabancayla oğlumu vurup öldürdü. Oğlum yere yuvarlandı ve bir şarkı söyledikten sonra ruhunu teslim etti. Ben oğlumun yanında otururken, Kürtler diğer taraftan kaynım Miro’yu öldürdüler (ağlar ve anlatmakta zorlanır). Kocam Khaço 3 arkadaşıyla kaçıp dağa sığınmıştı. Kürtler dağda dolaşırken onu da bulup öldürmüş.

Kürtler bundan sonra biz kadınları bir yere toplayarak yağmaladı­lar ve Gordsot köyüne yolladılar. Biz Gordsot’a gittik, o köyün gençleri Amar Bey’e karşı çarpışıyordu. Gordsot’un 21 gün süren çatışmasından sonra teslim olduk. Bu köylülerin katledilmesine şahit oldum (Gordsot’u anlatan No 1 gibi anlatıyor). (25)

Ardından bizi Berkri’ye yolladılar ve orada da yer vermeyerek, Pıztik köyüne yolladılar. Orada birkaç gün daha kaldıktan sonra Türkler kaçtı. Ermeni gönüllüler geldi ve biz kurtulduk.

Biz köyümüze gittik, kızım Goharik orada öldü.

Temmuz 1915 ’teki ricat sırasında göç ettik ve Bakü’ye geldik.

E MA, fon 227, liste 1, dosya 472, yaprak 12-13, orijinal, el yazısı.